Het Werkconcept Critical Skills en de beloftes van Optimus

Het Optimus-koersplan presenteert zes beloftes:

Ieder kind wordt gezien en gehoord.
Ontwikkeling vindt plaats in verbinding tussen kind, ouders en school.
In een inspirerende omgeving is iedereen eigenaar van zijn leer- en ontwikkelproces.
Iedere leraar van Optimus onderzoekt en ontwerpt onderwijs.
Optimus ontwikkelt zich door tot een kennisintensieve lerende organisatie.
Locaties van Optimus zijn zichtbaar verbonden met de omgeving.

Voor ons is WCS het middel om deze beloftes waar te maken.

Belofte 1 - Ieder kind wordt gezien en gehoord.

Uit het Optimus-koersplan: “We stemmen ons onderwijs af op persoonskenmerken en individuele behoeften van kinderen in hun leer- en ontwikkelproces. We doen recht aan de eigenheid van ieder kind en hebben oog voor verschillen. We werken zowel aan het versterken van kennis en vaardigheden (kwalificatie), aan bewustwording van gemeenschappelijke waarden en normen (socialisatie) als aan zelfvertrouwen, eigenwaarde en verantwoordelijkheidsgevoel voor jezelf en de ander (persoonsvorming). […]”

‘Ieder kind wordt gezien en gehoord’. Het is het motto van WCS. ‘Wat zie je?’, ‘Wat hoor je?’. Het zijn letterlijk de basisvragen die we onze leerlingen stellen om ze op weg te helpen. WCS biedt werkvormen en tools die ervoor zorgen dat ieder kind daadwerkelijk gezien en gehoord wordt én zich gezien en gehoord weet.

Bij WCS ligt de focus op de eigenheid van het individu. Iedere leerling mag zichzelf zijn. Ons basisuitgangspunt is dat iedereen uniek is en goed zoals hij/zij is. WCS maakt ook nooit verschil tussen sterk en zwak. Ieder kind heeft zijn eigen route, voor iedere leerling geldt een eigen leercyclus.

In die leercyclus is het voor ons vanzelfsprekend dat leerlingen zich breed ontwikkelen. Rekenen, taal en lezen horen daarbij. Maar vaardigheden, talenten en gedrag net zo goed. De maatschappij van nu vraagt om kennis, zelfbewustzijn, onderscheidingsvermogen, zelfstandigheid, flexibiliteit, creativiteit, verantwoordelijkheid en vooral het vermogen om samen te werken. Daar bereiden we onze leerlingen met WCS op voor.

>> Wat moet je weten om succesvol te zijn? Wat moet je kunnen en hoe moet je je gedragen? Deze vragen zijn binnen WCS heel belangrijk. Ik stel ze continu. <<

Belofte 2 - Ontwikkeling vindt plaats in verbinding tussen kind, ouders en school.

Uit het Optimus-koersplan: “Ouders en school zijn samen verantwoordelijk voor de brede ontwikkeling van kinderen. […] Een goede samenwerking tussen ouders, kinderen en professionals draagt bij aan succesvol leren en bepaalt mede de kwaliteit van de school. Kinderen leren en ontwikkelen binnen en buiten school. Ouders maken dan ook onlosmakelijk deel uit van het kennisnetwerk van de school. […]”

Binnen WCS is de klas het belangrijkste instrument om te leren. Kinderen ontwikkelen zich namelijk niet alleen individueel, maar vooral ook met elkaar. De klas moet die veilige omgeving zijn waar kinderen zich kunnen en durven te ontplooien. Ze moeten zich er veilig genoeg voelen om zichzelf te laten zien én om zich te verbinden met anderen.

Veel tijd en aandacht gaat in WCS naar het bouwen van een ‘samenwerkende leergemeenschap’. Het is een krachtige klassencultuur waaraan doelgericht wordt gewerkt door leerkrachten, leerlingen én ouders. WCS helpt hierbij door onder andere inzet van community builders, teamrollen en de groepsovereenkomst.

De samenwerkende leergemeenschap wordt ontworpen om leren mogelijk te maken. Om het leren en werken van iedereen te ondersteunen. In die veilige omgeving is sprake van oprechte betrokkenheid en eigenaarschap. Termen als ‘thuis voelen’, ‘plezier’, ‘respect’, ‘dialoog’ en ‘successen delen’ passen bij WCS. De samenwerking tussen leerlingen, leerkrachten en ouders staat voorop.

>> We bouwen met Critical Skills aan een sociale grondhouding. Pas als die er is, ontstaat er ruimte voor opbrengstgericht werken. <<

>> In hun leerproces nemen leerlingen steeds meer eigen verantwoordelijkheid. Als leerlingen de stap maken naar het vervolgonderwijs, willen we dat ze zich hebben ontwikkeld tot unieke individuen, die in verbinding staan met andere mensen. <<

Belofte 3 - In een inspirerende omgeving is iedereen eigenaar van zijn leer- en ontwikkelproces.

Uit het Optimus-koersplan: “Leerlingen en professionals zijn eigenaar van hun leer- en ontwikkelproces. Professionals bieden passende ondersteuning aan de leerlingen, zodat deze in staat zijn de mede-regie en verantwoordelijkheid te nemen over het eigen leren. We bieden een inspirerende en betekenisvolle leer-, werk- en ontwikkelomgeving, die stimuleert om te leren en ontdekken. […] Leren doen we een leven lang, binnen en buiten, altijd en overal.”

WCS is als praktijkconcept gebaseerd op het gedachtengoed en de uitgangspunten van essentieel leren. In het werkconcept komen vijf moderne visies op leren samen. Doordat ze in WCS samenhangend worden toegepast, versterken ze elkaar.

Het onderwijs op onze scholen sluit aan op wat kinderen nodig hebben. Vertrouwen in eigen kunnen is daarbij de basis. We bevorderen de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van onze leerlingen en werken vanuit respect, verantwoordelijkheid en veiligheid.

Werken met WCS betekent werken volgens de uitgangspunten van:

Ervarings- en toegepast leren: leren door levensechte ervaringen op te doen, te reflecteren, feedback te ontvangen en leerpunten ook op andere terreinen toe te passen.
Doel- en resultaatgericht leren: leren door (persoonlijke) doelen neer te zetten voor de beste resultaten met de hoogste kwaliteit en gerelateerd aan landelijke standaarden.
Probleemgestuurd leren: leren via zorgvuldig ontworpen en samenhangende challenges die individueel, in groepen of klassikaal opgelost worden.
Leren in een leercultuur: leren van en met elkaar, groeien en samenwerken met de bedoeling jezelf, de ander en de groep op een hoger plan te brengen.
Leren door verbindingen: leren door in verbinding te zijn met anderen en met inzet van multimedia.

Binnen WCS draait het om de ontwikkeling van hedendaagse sleutelvaardigheden. Kinderen leren naar zichzelf te kijken, verwachtingen te benoemen, kansen te zien. Ze leren er met elkaar om te gaan, met elkaar te werken en daarop te reflecteren. WCS maakt daarbij gebruik van sterke onderwijsvisies. Juist doordat ze in combinatie met elkaar worden toegepast, vormen ze een samenhangende aanpak in de klas. Dat maakt van WCS een manier om krachtige, essentiële leerervaringen vorm te geven.

>> Met je team zet je stappen voor het onderwijs van morgen. Je geeft verantwoordelijkheden aan kinderen, maar ook aan het team. Dat moet je willen, maar ook kunnen en durven.<<

>> Wij bieden leerlingen uitdagende vragen in telkens wisselende kernconcepten, waarmee ze zelfstandig of samen aan de slag kunnen. Leerlingen leren dat er meerdere oplossingen mogelijk zijn, leren verbanden te leggen en maken gebruik van ICT.<<

Belofte 4 - Iedere leraar van Optimus onderzoekt en ontwerpt onderwijs.

Uit het Optimus-koersplan: “Vanuit deskundigheid en eigenaarschap weten de leraren van Optimus alle kinderen adequaat te begeleiden in hun leer- en ontwikkelproces. We weten wat werkt en wat niet. En waarom dat zo is. Leraren weten hoe ze de leeromgeving kunnen inrichten en onderwijs kunnen ontwerpen, passend bij de leerdoelen van de leerlingen. Daarbij maken ze gebruik van gevarieerde materialen of bronnen. […]”

WCS zet leerkrachten terug in hun kracht. Er is geen koffer vol met kant-en-klare tools. In plaats daarvan krijgen we de vrijheid en verantwoordelijkheid om ervaringsgerichte leermomenten te ontwikkelen. Dit doen we door middel van challenges. Deze challenges komen niet bóvenop het lesprogramma, maar vormen juist het raamwerk om gericht te werken aan leerdoelen.

We doen meer dan kinderen een set van vaardigheden aanleren. De leerarrangementen die we ontwikkelen, moeten passen bij individuele leerdoelen en tegelijkertijd de groep versterken en groepsdynamiek bevorderen. Het kost tijd om dit onder de knie te krijgen, zelfs al kunnen we daarbij putten uit een grote variëteit aan werkvormen (zoals community builders), procedures (zoals challenges) en tools (zoals de groepsovereenkomst en emotiemeter).

Vervolgens is het aan ons om de leerlingen te coachen en aan het einde van een opdracht feedback te geven. Het woord ‘coachen’ is hierbij wezenlijk. We ondersteunen het leerproces en kiezen onze rol flexibel: op basis van wát leerlingen nodig hebben en wánneer ze dat nodig hebben.

>> Ik ben een betere juf geworden door het Werkconcept Critical Skills. Ik ben terug in mijn kracht gezet. Echt, Critical Skills maakt het lesgeven zoveel leuker en interessanter. <<

>> We besteden veel aandacht aan positief gedrag, eigenaarschap en resultaatgericht werken. Ons team weet goed af te stemmen op het welbevinden van kinderen. Gaat de duim omhoog, dan is het oké, gaat de duim naar beneden, dan wordt daar meteen iets mee gedaan. <<

Belofte 5 - Optimus ontwikkelt zich door tot een kennisintensieve lerende organisatie.

Uit het Optimus-koersplan: “[…] Medewerkers werken aan hun brede talentontwikkeling en wisselen kennis binnen en buiten de organisatie uit door middel van verbeterteams, netwerken, professionele leergemeenschappen en praktijkgestuurd leren. Goede reflectie en feedback vanuit de omgeving (collega’s, externen) maken hier onderdeel van uit. Het leren is gericht op het primaire proces, waarbij Optimus nadrukkelijk innovatief leren en experimenteren faciliteert.”

WCS is een dynamisch werkconcept. Het gaat over leren en ontwikkelen, over onderwijs, pedagogisch handelen en vorming. WCS is praktijkgericht en nooit af. Het groeit, verandert, wordt continu verbeterd en bijgestuurd. WCS past bij modern, eigentijds onderwijs. Het vereist van iedereen die ermee werkt een lerende houding. Van onze leerlingen, maar zeker ook van onze leerkrachten, het onderwijsteam, de school en de ouders.

Binnen ons samenwerkingsverband werken we gericht aan kwaliteitsbewaking. We zorgen er op diverse manieren voor dat WCS en ons werken ermee op hoog niveau blijven. Als WCS-scholen binnen Optimus voeren we bijvoorbeeld regelmatig overleg en toetsen we onze werkwijze. Daar zorgen de leden van de werkgroep voor. Op landelijk niveau vervullen onze scholen een actieve rol in het uitdragen van WCS. Andere scholen binnen en buiten Optimus zijn welkom in onze lessen en voor een enthousiaste introductie. Uiteraard trainen we ook nieuwe leerkrachten die instromen in onze WCS-scholen. Daarbovenop komen internationale uitwisselingen met scholen in bijvoorbeeld Schotland. Daar ligt de Europese bakermat van WCS en een belangrijke voedingsbodem voor nieuwe ideeën.

>> Op onze school hechten we eraan dat we samen leren en samen verbeteren. Dat geldt net zo goed voor onze leerlingen als voor het team.<<

>> Het concept moet passen bij een leerkracht. Niet iedereen kan ermee uit de voeten. Je moet willen doorgroeien. Je moet open zijn en in de leerhouding staan.<<

Belofte 6 - Locaties van Optimus zijn zichtbaar verbonden met de omgeving.

Uit het Optimus-koersplan: “Alle locaties van Optimus zijn als leeromgeving ingebed in dorp of wijk en werken vanuit lokale betrokkenheid samen met gemeenten [en andere] partners […]. Optimus geloof in de kracht van deze verbinding, omdat deze bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen […].”

Als WCS-scholen handelen we in direct contact met de omgeving. Door onze leerlingen zijn we direct verbonden met het dorp, de wijk of de regio waarin we actief zijn. Vaak levert dit specifieke uitdagingen en kansen op. Omdat WCS uitdrukkelijk gericht is op ieders individuele kracht, zijn WCS-scholen nooit hetzelfde. We spelen in op de lokale omstandigheden en persoonlijke omgeving van onze leerlingen. En houden, ook vandaaruit, rekening met ieders persoonlijke capaciteiten en talenten.

>> Onze school wil kinderen een inspirerende omgeving bieden vanuit maatschappelijke betrokkenheid en vernieuwend onderwijs. Betrouwbaarheid, passie en verantwoordelijkheid zijn sleutelbegrippen. <<

>> In onze leer- en leefgemeenschap versterken we eigenaarschap, door aandacht voor persoonlijke leerdoelen en vaardigheden voor nu en in de toekomst. We sturen op verwachtingen en versterken wat goed gaat. We bieden zorg op maat. We versterken de weerbaarheid van leerlingen en bieden extra uitdaging voor hoogbegaafde kinderen. <<