Van belofte naar verwezenlijking
Als WCS-scholen hebben we ons gecommitteerd aan de beloftes in het Optimus-koersplan. De manier waarop we aan die beloftes gestalte geven, onderstrepen hoe we ons onderwijsconcept vormgeven via WCS. Maar beloftes zijn nog geen resultaten. In dit hoofdstuk geven we aan wat we op diverse punten willen bereiken en wat we daar in 2021 concreet van terug willen zien.
De samenwerkende leergemeenschap is een basisvoorwaarde voor het goed functioneren van WCS. In 2021 zien we op elke WCS-school het volgende:
1 Wat de school doet en laat zien:
✓ Leerlingen, leraren en directie zijn betrokken, enthousiast en gemotiveerd. Er is plezier in leren! ✓ Leerlingen en leraren leren en werken respectvol met elkaar. ✓ Leraren en leerlingen zijn tegelijkertijd aan het werk. ✓ De pedagogische benadering ondersteunt de didactiek en wordt geïntegreerd. ✓ Het team en de directie hebben een gezamenlijke focus en werken samen. ✓ De samenhangende visie op leren, Critical Skills en fundamentele attituden zijn herkenbaar in de school. ✓ Er wordt gewerkt aan de toekomst van leerlingen voor in de 21e eeuw. ✓ Ouders worden betrokken. ✓ Werkwijze, gereedschappen en werkprocedures zijn "passend" bij de persoonlijke ontwikkeling van alle kinderen. ✓ Verdiepend leren vindt plaats door activiteiten die gericht zijn op groei en begrip en het zoeken naar persoonlijke betekenissen. |
2 Wat leerlingen doen en laten zien:
Leerlingen: ✓ zijn betrokken, gemotiveerd, respectvol, onderzoekend, enthousiast. ✓ evalueren en reflecteren op gedrag en werk. ✓ laten zien wat ze geleerd hebben. ✓ ontwikkelen goed burgerschap, mondiale gerichtheid, het in balans-zijn als persoon. |
3 Wat leerkrachten doen en laten zien:
Leerkrachten: ✓ zijn model, gids, coach, instructeur en ondersteunen het leerproces. ✓ ontwerpen, samen met leerlingen, het leerproces. ✓ gaan uit van doelgericht leren die de groepscultuur, het curriculum, de monitoring en het assessment aanstuurt. ✓ zijn betrokken, gemotiveerd, respectvol, enthousiast en in dialoog met de leerlingen. |
4 Wat de groep doet en laat zien:
✓ Er wordt in teams gewerkt. Er worden “academische” en real-life vraagstukken creatief opgelost. ✓ Er is een systematische evaluatie en reflectie op wat wordt gedaan en wat wordt geleerd. ✓ Er is een focus gericht op kwaliteit. ✓ Er is een gedeelde verantwoordelijkheid en eigenaarschap van het gezamenlijk leren en van de klasgemeenschap. |
WCS blijft als werkconcept in ontwikkeling. Maar hoe het zich ook ontwikkelt, beweging blijft altijd in lijn met de 10 essenties van Essentieel leren. In 2021 zien we op onze WCS-scholen de volgende essenties kenbaar en merkbaar terug.
1 Iedereen (h)erkent elkaar als persoon.
2 Iedereen leert en werkt op basis van respect en vertrouwen.
3 Iedereen werkt mee aan democratie en gelijkwaardigheid.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021? - Samen leren, leven en spelen gebeurt in een veilige omgeving: de samenwerkende leer- en leefgemeenschap van leerlingen, leerkrachten en ouders. - Elk schooljaar start met het bouwen van die samenwerkende leer- en leefgemeenschap. - In de eerste weken van het schooljaar is veel aandacht voor de houding en attitude van leerling en groep. Wat moet je weten? Wat moet je kunnen? Hoe moet je zijn? Wat zie ik? Wat hoor ik? - Doordat kinderen op verschillende manieren te maken krijgen met deze vragen, maken we ze verantwoordelijk voor hun eigen houding en die van de groep. - Door vooraf verwachtingen te bespreken, wordt het mogelijk om tussentijds en na afloop te reflecteren en feedback te geven. Wat gaat goed? Wat kan nog beter? |
4 De leraar is óók coach en instructeur terwijl de leerlingen werken.
5 De school werkt met doelen voor alle leerlingen.
6 Je laat zien wie je bent, wat je kent en wat je kunt.
7 Je gebruikt je hersenen goed.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021? - Leerkrachten nemen in de klas ook een coachende rol op zich en zijn ondersteuner van het leerproces. - Leerkrachten werken deels vraaggestuurd, geven feedback en zetten kinderen aan het denken. Ze vragen leerlingen wat ze willen leren, hoe ze willen leren en wat ze daarvoor nodig hebben. - Leerlingen stellen persoonlijke leerdoelen op. - De school leert leerlingen zelfstandig problemen op te lossen door actief bezig te zijn, creatief te denken en te handelen. - Leerlingen leren kritisch te kijken naar zichzelf en naar elkaar en feedback te geven en te ontvangen. Daardoor ontdekken ze wie ze zijn, wat hun talenten zijn en waarin ze zich nog kunnen ontwikkelen. - Leerlingen ontwikkelen de vaardigheden die belangrijk zijn. Deze vaardigheden worden duidelijk gemaakt door het gebruik van de sleutelvaardigheden: praten, samen, oplossen, maken, ik, opzoeken, denken en onderzoeken. - Bij het ontwikkelen van vaardigheden wordt een beroep gedaan op de houding en attitude van de leerling. Wat zie ik? Wat hoor ik? |
8 Ouders zijn bij de school betrokken.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021? - Ontwikkeling vindt plaats in verbinding tussen kind, ouders en school. - Ouders en school zijn samen verantwoordelijk voor de ontwikkeling van kinderen. De basis daarvoor ligt in de eigenheid van ieder kind. - Een goede samenwerking tussen ouders, kinderen en leerkrachten draagt bij aan succesvol leren en bepaalt mede de kwaliteit van de school. - Kinderen leren en ontwikkelen binnen en buiten de school. - Ouders maken vanzelfsprekend deel uit van het kennisnetwerk van de school. |
9 Leraren en leerlingen gebruiken allerlei bronnen voor leren en ontwikkeling.
10 De school stelt diepgang boven oppervlakkigheid, want minder is meer.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021? - Vanuit deskundigheid en eigenaarschap weten leerkrachten alle kinderen passend te begeleiden in hun leer- en ontwikkelingsproces. We weten wat werkt en wat niet, maar ook waarom dit zo is. - Leraren weten hoe ze de leeromgeving kunnen inrichten en onderwijs kunnen ontwerpen, passend bij de door de leerlingen opgestelde leerdoelen. We maken gebruik van verschillende materialen of bronnen en schenken bewust aandacht aan vaardigheden passend bij de 21e eeuw. - De leraar is zelf verantwoordelijk om samen met collega’s passende leerarrangementen te ontwikkelen voor leerlingen, waarbij ook de verbinding met andere scholen centraal staat. |
In 2021 voldoet ons onderwijs aan de 9 kenmerken van ‘een leven lang leren’. Onderzoek wijst uit dat succesvolle klassen in het hele land aan deze kenmerken voldoen. Ze zijn verrassend eenvoudig te koppelen aan de uitgangspunten van WCS.
de leerkracht:
1 Leerlingen werken regelmatig in een groep / team.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021?
De leerkracht: - bouwt vanaf het begin van het schooljaar aan een gemeenschap. - gebruikt communitybuilders om een gemeenschap te bouwen. - ontwerpt en maakt gebruik van een groepsovereenkomst. - vormt een groep of gebruikt willekeurige technieken om een groep te vormen. - introduceert handvatten om door samenwerking problemen op te lossen. - verandert af en toe de groepssamenstelling. - zorgt dat de groepsgrootte is afgestemd op de complexiteit van het probleem. - ontwikkelt en implementeert toetsingsinstrumenten voor verslaglegging en registratie. |
2 Leerlingen zijn actief bezig met het oplossen van zinvolle problemen.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021?
De leerkracht: - kan lesstof vertalen naar oplossingsgerichte opdrachten en kan deze spontaan én geregisseerd in de klas inzetten. - integreert oefeningen van andere, meer ervaren, leerkrachten in het werk. - gebruikt vraagstukken die een beroep doen op kennis/ vaardigheden en intellectuele kwaliteiten. - ontwerpt oefeningen die samenwerking van leerlingen vereisen. - zorgt ervoor dat er ruimte is voor meer dan één goed antwoord. |
3 Leerlingen laten zien aan de buitenwereld wat ze hebben geleerd.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021?
De leerkracht: - verwacht dat leerlingen kunnen laten zien wat ze hebben geleerd. - creëert opdrachten waarvan het eindresultaat publiekelijk kan worden vertoond. - ontwerpt oefeningen die samenwerking van de leerlingen vereisen. - zorgt ervoor dat er ruimte is voor meer dan één goed antwoord . - kent meerdere manieren om het werk van de leerlingen tentoon te stellen. - zorgt voor criteria waaraan het tentoongestelde werk moet voldoen. |
4 Leerlingen reflecteren op wat ze leren en doen.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021?
De leerkracht: - stelt vragen om reflectie te stimuleren. - neemt de tijd voor evaluatie/nabespreking. - gebruikt simpele evaluatie vragen zoals: wat ging goed, wat kan beter? - gebruikt de informatie die hieruit voortkomt voor volgende situaties. - zet technieken in voor individuele reflectie: dagboeken/logboeken, enz. - zorgt voor activiteiten die de leerlingen helpen om te reflecteren en waarvan het leerdoel duidelijk is. |
5 Leerlingen weten kwaliteitscriteria in hun werk toe te passen
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021?
De leerkracht: - zorgt voor duidelijke kwaliteitskenmerken of helpt de leerlingen hierbij. - laat voorbeelden zien van werk dat aan deze kenmerken voldoet. - bespreekt in de evaluatie de kenmerken die aan het begin zijn vastgesteld. - gebruikt de criteria om het werk van leerlingen te toetsen/beoordelen en helpt deze criteria in te zetten bij de beoordeling van elkaars werk. - gebruikt eenvoudige toetsingsinstrumenten, zoals checklists/rubrics. - begrijpt dat nabespreken een kans biedt om feedback te geven. |
6 Leerkrachten bemiddelen, coachen en ondersteunen het leerproces
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021?
De leerkracht: - weet wanneer te helpen, in te grijpen of een time-out in te zetten en wanneer er zelfstandig gewerkt kan worden. - weet de impuls te beheersen om problemen voor leerlingen op te lossen. - observeert vaardigheden en gedrag en geeft hierover feedback. - beweegt zich door de klas en legt zaken met een digitale camera vast. - is geïnteresseerd en enthousiast over de inbreng van leerlingen. - geeft opbouwende feedback. - is bereid risico's te nemen. - werkt tussen de leerlingen in plaats van erboven. - zorgt dat leerlingen gebruik kunnen maken van meerdere hulpbronnen. |
7 De leerkracht bepaalt leerdoelen/ criteria, kiest activiteiten, de lesstof en de wijze van beoordeling
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021?
De leerkracht: - kent de leerdoelen en kan overbrengen wat er wordt verwacht op het vlak van kennis/begrip en vaardigheden/kwaliteiten. - kan het verband tussen praktijkopdrachten en leerdoelen duidelijk overbrengen. - zorgt ervoor dat leerlingen weten aan welke kwaliteitskenmerken ze moeten voldoen. - komt regelmatig terug op deze kwaliteitskenmerken en toetst of ze nog actueel zijn. - gebruikt de kennis/begrip-leernorm als uitgangspunt voor datgene wat een leerling laat zien bij probleemoplossend werken, evaluatie en toetsing. |
8 Leeractiviteiten zijn op elkaar afgestemd.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021?
De leerkracht: - zorgt voor opdrachten die een onderlinge samenhang vertonen. - bespreekt deze onderlinge samenhang met leerlingen. - zorgt ervoor dat de opdrachten een relatie met de buitenwereld hebben. - betrekt eerder werk bij de nabespreking. - legt verbanden gebaseerd op eerder werk en eerdere ervaringen. - stelt doelen vast en verbindt daar activiteiten aan. |
9 Leerlingen nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen leren en voor de klas als gemeenschap.
Wat zien we op onze WCS-scholen in 2021?
De leerkracht: - biedt leerlingen keuzes aan (autonomie). - betrekt leerlingen bij de logistieke planning in de klas (hoe gaan we dit doen?). - zorgt ervoor dat leerlingen actief deelnemen aan het geven van feedback. - schept ruimte voor leerlingen om hun mening te geven. - betrekt leerlingen bij het nemen van beslissingen over de dagelijkse gang van zaken. - helpt leerlingen bij het ontdekken van de noodzakelijke stappen die moeten worden genomen om een opdracht uit te voeren. - moedigt de leerlingen aan om de leerkracht slechts als één van de vele hulpbronnen te zien (naast klasgenoten, boeken, internet enzovoort). |